ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΙΑΚΩΒΟΥ 

Η διαγωγή των πλουσίων και η στάση των πτωχών 

Της αγιογράφου, κριτικού λογοτεχνίας και τέχνης Μαριλένας Φωκά (ΜΑ) 

     Η συγκεκριμένη επιστολή έχει ως αποστολέα τον αδελφόθεο Ιάκωβο που απευθύνεται στους ανά τον κόσμο χριστιανούς. Το θέμα που πραγματεύεται  είναι «η διαγωγή των πλουσίων έναντι των πτωχών» και η μεροληπτική συμπεριφορά  κάποιων διδασκάλων της κοινότητας απέναντι τους. Η επιστολή ξεκινάει με μια «επαναστατική» ρήση : « Πᾶσαν χαράν ἡγήσασθε, ἀδελφοί μου, ὃταν πειρασμοῖς περιπέσητε ποικίλοις.» Παράξενη και δυσνόητη φράση για τον νεοεισαχθέντα στην «εν Χριστώ» ζωή. Πώς θα ήταν δυνατόν να χαίρεται ο άνθρωπος όταν πειράζεται από ποικίλους πειρασμούς και βασανίζεται; Όταν αγωνίζεται και αμφιταλαντεύεται μεταξύ του πειρασμού και της ορθής πράξης προσπαθώντας και κρατηθεί στον ίσιο δρόμο; Γνωρίζοντας πως όταν περιπέσει στην αμαρτία θα απολάβει μια πρόσκαιρη αλλά ψυχοφθόρα ηδονή και θα λυπήσει τον Κύριο; Έχοντας επίγνωση ότι μετά την διάπραξη της αμαρτίας θα βυθιστεί σε έναν ωκεανό τύψεων; Και όμως, όσο παράξενο και να ακούγεται αυτό η συγκεκριμένη δοκιμασία όπως μας λέει η επιστολή μπορεί να γίνει η αφορμή να αποκτήσει ο άνθρωπος την αρετή της υπομονής και να χαριτωθεί ˙ « ...γιγνώσκοντες ὅτι τό δοκίμιον ὑμῶν τῆς πίστεως κατεργάζεται ὑπομονήν». Ο πειρασμός είναι μια δοκιμασία που επιτρέπει ο Θεός που στην ουσία είναι ευκαιρία για  να αγωνισθεί ο άνθρωπος. Η υπομονή όμως που καλείται να επιδείξει κάποιος πρέπει να φτάσει μέχρι το τέλος ώστε ο άνθρωπος να γίνει τέλειος και ολοκληρωμένος και να μην υστερεί σε τίποτα. Ο αγώνας είναι δύσκολος και δεν ξεκινούν όλοι οι άνθρωποι με τις ίδιες προϋποθέσεις. Ο Θεός κατά την κρίση του επέτρεψε σε κάποιους ανθρώπους να έχουν περισσότερα αγαθά από κάποιους άλλους. Ο Θεός ως Πάνσοφος, Παντοκράτορας  και Πολυεύσπλαχνος «τά πάντα ἐν σοφία εποίησε». Ο άνθρωπος όμως  πέφτοντας σε πλάνη παρερμηνεύει αυτήν την συνθήκη. Ο Θεός δίνει απλόχερα στον άνθρωπο όταν του ζητήσει είναι για το όφελός του. Κανείς άνθρωπος δεν είναι δεν μένει χωρίς χαρίσματα. Οι πλούσιοι απ’ την άλλη, συνήθως καυχώνται για τα πλούτη τους και οι πτωχοί υποφέρουν. Ο συγγραφέας της της εν λόγω επιστολής προβάλλει ένα ακόμα επιχείρημα και θέτει τον πτωχό σε πλεονεκτικότερη θέση από αυτήν του πλουσίου. Κατ’ αρχάς, ο πλούσιος δεν έχει λόγω να καυχάται καθώς «ὡς ἄνθος χόρτου παρελεύσεται» καθώς ακόμα και αν ο πλούσιος αν είναι ταπεινός πρέπει να γνωρίζει ότι θα μαραθεί σαν το λουλούδι όπως και ο πτωχός. Όπως αναφέρεται στην Γραφή « όπως με την ανατολή του ηλίου έρχεται ο λίβας και ξεραίνει το χωράφι, ρίχνει τον ανθό και καταστρέφει την ομορφιά του έτσι και ο πλούσιος θα αφανιστεί μέσα στις επιχειρήσεις του.» (1,9-11).

Αντίθετα, « ό άσημος και φτωχός αδελφός ας καυχιέται γιατί ο Θεός θα τον ανεβάσει ψηλά.» Ο πλούσιος νομίζει ότι όταν κατέχει πολλά αγαθά έχει και πολλή δύναμη. Αυτή η άποψη είναι λανθασμένη. « Πᾶσα δόσις ἀγαθή και πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθεν ἐστι, καταβαῖνον ἀπό τοῦ πατρός τῶν φώτων» (1,16). Τα πάντα δίνονται με παραχώρηση Κυρίου. Γι αυτό τον λόγο  δεν πρέπει να καταφρονούμε τους ανθρώπους ο οποίοι δεν είναι πλούσιοι. Χαρακτηριστικά όπως αναφέρεται αν στην σύναξη έρθει κάποιος με πολυτελή ρούχα και χρυσά δακτυλίδια και κάποιος με φτωχικά ρούχα και κανένα κόσμημα, οι αδελφοί ας μην μεροληπτούν δίνοντας στο πλούσιο την καλύτερη θέση παραγκωνίζοντας τον φτωχό γιατί τότε γίνονται κριτές. Κριτής είναι μόνο ο Θεός ο οποίος επέλεξε ποιοί θα είναι για τον κόσμο οι πλούσιοι και οι φτωχοί οι οποίοι θα γίνουν πλούσιοι στην πίστη και θα κάνουν έργα. Γιατί πίστη χωρίς έργα είναι νεκρή. Και η πίστη μόνη της δεν σώζει. Επίσης, δεν είναι θεάρεστο να προσβάλλεις έναν άνθρωπο  που φέρει  το όνομα του χριστιανού.

  Τα πλούτη αποτελούν πειρασμό. Κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να σκεφθεί ο Θεός τον βάζει σε πειρασμό με οποιονδήποτε τρόπο. Ο Θεός, ως η πηγή του κάθε αγαθού, ούτε μπαίνει ο Ίδιος σε πειρασμό ούτε βάζει τον άνθρωπο σε πειρασμό. Η επιθυμία του ανθρώπου είναι αυτή που τον βάζει σε αυτή την κατάσταση. Η δίψα του ανθρώπου για υλικά αγαθά, για επίγεια δόξα, για ανέσεις είναι μια έκφραση της έλλειψης επικοινωνίας με τον Θεό και το κενό που αφήνει αυτή και ο άνθρωπος προσπαθεί να υποκαταστήσει ανεπιτυχώς με επίγεια αγαθά. Πληρότητα παρέχει μόνο η επικοινωνία με τον Θεό και συμμετοχή στα μυστήρια της Εκκλησίας. Ο Θεός δίνει τέλεια δώρα και η κάθε άνωθεν προσφορά είναι τέλεια και ολοκληρωμένη. Σκοπός του Θεού είναι να κατέχει το πλάσμα του την πρώτη θέση ανάμεσα στα  δημιουργήματά του. 

(Πηγές : ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ, ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΙΑΚΩΒΟΥ)